Χλωρίδα αλυκών

  

  Οι αλυκές συνιστούν την επιτομή όλων των γνωστών τύπων υγροτόπων, λόγω της συνύπαρξης σ' αυτές όλης της διαβάθμισης περιβαλλοντικών συνθηκών, από τις πλέον ακραίες έως τις ηπιότερες. Η μοναδικότητα των αλυκών συνίσταται στο γεγονός ότι σ' αυτές συνυπάρχουν τα υγροτοπικά χαρακτηριστικά μαζί μ' αυτά των ακραίων υπεραλμυρών λειμώνων. Τέτοιος συνδυασμός επιτρέπει την πληθυσμιακή αύξηση ολιγάριθμων ειδών εξειδικευμένων σε αφιλόξενα ακραία περιβάλλοντα και συνεισφέρει στην διεύρυνση της ποικιλότητας οργανισμών που διαιτολογικά βασίζονται σ' αυτά.

 Το γεγονός ότι οι αλυκές δρούν ως πόλος έλξης των πουλιών, τις κατατάσσει μεταξύ των σημαντικών για ορνιθοπανίδα βιοτόπων. Ένα επιπλέον στοιχείο που υπογραμμίζει τη μοναδικότητα των αλυκών και την προτίμησή τους από την ορνιθοπανίδα, είναι το γεγονός ότι εδώ το κυνήγι απαγορεύεται αποτελεσματικότερα σε σχέση με το σύνολο των ευρυτέρων υγροτόπων. Έτσι, είτε ως προσωρινό καταφύγιο καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, είτε ως χώρος διαχείμανσης και αναπαραγωγής κατά το καλοκαίρι, οι αλυκές δρουν ως πόλος έλξης των πουλιών. Το ζωτικό αυτό χαρακτηριστικό κατατάσσει τις αλυκές μεταξύ των σημαντικών για την ορνιθοπανίδα βιοτόπων και επιτάσσει τη συνεχή τους παρακολούθηση και προστασία. Τούτο αποτελεί πάγιο μέλημα της διεύθυνσης των Ελληνικών Αλυκών ΑΕ, που έως σήμερα έχουν αρκετές φορές έμπρακτα εκδηλωθεί προς το σκοπό αυτό.

Νανοσκαλίδρα

    Συγκεκριμένα το 1987 απαγορεύθηκε η μηχανοκίνηση στους χώρους ωοτοκίας της αλυκής Μεσολογγίου, η δε απαγόρευση του κυνηγιού εστέφθη μ' επιτυχία με την αποτελεσματική επιτήρηση και προσωπική συμμετοχή των εργαζομένων. 

    Εκτός από τη παραγωγική (φυσικοχημική) διαδικασία, εξ ίσου σημαντική είναι και η βιολογική διαδικασία που παράλληλα με την προηγούμενη αναπτύσσεται στο σύστημα θερμαστρών, όπως αποκαλούνται οι αβαθείς λίμνες όπου συμπυκνώνονται οι άλμες στις αλυκές.

    Είναι εντυπωσιακό ότι παρά τη συνεχή αύξηση της αλατότητας, η ζωή στις θερμάστρες της αλυκής δεν τελειώνει. Οι πλαγκτονικοί οργανισμοί πού ζουν στο θαλασσινό νερό μετά τις πρώτες θερμάστρες αρχίζουν σταδιακά, με την αύξηση της αλατότητας, να εξαφανίζονται αφού το περιβάλλον γίνεται εντελώς αφιλόξενο γι' αυτούς. Στην θέση τους όμως αναπτύσσονται άλλοι οργανισμοί και μάλιστα σε μεγάλους πληθυσμούς λόγω της έλλειψης ανταγωνισμού, οι οποίοι λόγω της διαφορετικής ευαισθησίας των στην ιοντική σύνθεση του μεσου στο οποίο ζουν, επιβιώνουν σε διαφορετικές περιοχές πυκνοτήτων (ή θερμαστρών) ο κάθε ένας.

Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται μια αλυσίδα μικροοργανισμών (από την πρώτη θερμάστρα ως τα αλοπήγια), που είναι χαρακτηριστική της παραγωγικής διαδικασίας του αλατιού κι όμοια με αυτή που παρατηρείται σε φυσικά αλμυρά ή υπερ-αλμυρά παράκτια οικοσυστήματα.

Είναι εντυπωσιακό οτι οι οργανισμοί που αναπτύσσονται σε μια σωστά λειτουργούσα αλυκή:

1.     αποτελούν εξαιρετική τροφή για πολλά είδη πουλιών, μερικά από τα οποία εξαρτώνται άμεσα από την παραγωγικότητα της αλυκής και

2.     αλληλεπιδρούν με την παραγωγική διαδικασία των αλυκών με αποτέλεσμα να επηρεάζουν άμεσα την ποιότητα αλλά και την ποσότητα του παραγόμενου αλατιού.

Σ' αυτήν λοιπόν την βιολογική διαδικασία βρίσκει απάντηση το ερώτημα: γιατί οι αλυκές κατακλύζονται από τόσα είδη πουλιών. Είναι αυτή ακριβώς η διαδικασία που καθιστά τις σύγχρονες ιδιαίτερα αλυκές ολοκληρωμένα και σταθερά οικοσυστήματα!

    Η χλωρίδα των αλυκών

Πιό αναλυτικά οι υδρόβιοι παραγωγοί μιάς αλυκής αποτελούνται από φυτοπλαγκτόν και φωτοσυνθέτοντα φύκη, ενώ οι χερσαίοι συγκροτούν την αλοφυτική, κυρίως, χλωρίδα των αλυκών.

  Σύμφωνα με την περιγραφή της παραγωγικής διαδικασίας, οι θερμάστρες επικοινωνούν μεταξύ τους και ως εκ τούτου επιτρέπουν την κυκλοφορία και την ανταλλαγή οργανισμών. Ταυτόχρονα, οι θερμάστρες είναι σχετικά αυτόνομες, με ομοιόμορφα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά, έτσι ώστε η κάθε μία να συνιστά ένα ιδιαίτερο οικοσύστημα. Για τον λόγο αυτό, υδρόβιοι παραγωγοί και πρωτογενής υδρόβια παραγωγικότητα εκτείνονται όπως προαναφέραμε στο σύνολο των θερμαστρών, ενώ η διακύμανσή τους επηρεάζεται από τον χρόνο αλλά και την θέση της κάθε αλυκής.

    Οι χερσαίοι παραγωγοί είναι συνήθως αλόφυτα, αλλά και διάφοροι 'εποικιστές' που προέρχονται από την περιβάλλουσα την αλυκή χλωρίδα, οι οποίοι επίσης ποικίλλουν, αναλόγως της γεωγραφικής θέσης των αλυκών. Τα αλόφυτα είναι εξειδικευμένα φυτά των αλατούχων εδαφών, άριστα προσαρμοσμένα στο ιδιαίτερο περιβάλλον της αλυκής.